مراقب ریشه های زندگیمان باشیم ...

امروزه آن چه که در مورد زندگی سالمندان مد نظر تمام صاحب نظران و کارشناسان قرار دارد طریقه هم زیستی سالم و نشاط و آرامش در آنان می باشد. زندگی که با در نظر گرفتن تدابیر صحیح در کنار خانواده میسر و شیرین تر از هر مکان دیگری است. تجربه نشان داده که افراد پیر منبعی از خاطرات تلخ و شیرین گذشته هستنـد، که نباید بلا استفاده باقی بمانـد. تجاربی که علاوه بر برقراری ارتباطی مفید با نسل جوان، موجب رضایت مندی خود سالمند نیز خواهد شد. نیاز به سخن گفتن و مستمع داشتن دیگران در این افراد بسیار ضروری است و بخش عمده ای از حمایت های روانی آن ها را تشکیل می دهد لذا باید به این مسئله توجه ویژه ای مبذول داشت. متأسفانه علی رغم سودمندی تعامل کلامی برای سالمندان، قدرت صحبت آن ها به دلایل مختلفی از قبیل ضعف محاوره و آلزایمر (کندی در سخن گفتن و فراموشی ...) از بین خواهد رفت و افراد جامعه کم تر به آنان توجه می نمایند. در این زمینه آموزش خانواده و جامعه در نحوه تکلم با ایشان و صبر و حوصله مخاطبان می تواند سطح تشویش ذهنی افراد پیر را کاهش داده و آن ها را خوشحال سازد. تحقیقات متعدد بیان گر آن است که وجود حداقل یک فرد سالمند در کنار خانواده به میزان قابل توجهی به برقراری فضای سالم زندگی کمک خواهد کرد و حتی برای فرزندان خردسال هم مایه دل گرمی است. اگر تصور شود که پیران دارای مهارت هستند و بد و خوب روزگار را چشیده اند، پس الگوی خوبی برای نسل جوان هستند و باید مورد توجه و تکریم قرار گیرند. در همین راستا اطرافیان این افراد می توانند با حمایت کافی از سالمندان در مقابل تغییرات ناشی از پیری، نقش کلیدی را ایفا کنند. متأسفانه در زندگی امروزی تجمل گرایی و زیاده خواهی مأمن امن و سالم پیرسالان را از بین برده و خواسته و ناخواسته آن ها را از فضای خانه دور نگه داشته است. در طی دهه های اخیر مراکز نگه داری از سالمندان تشکیل یافته که دلیل آن هم لزوم حمایت و نگه داری ویژه از آنان می باشد. قشری که معمولاً توانایی انجام کارهای روزمره خود را ندارند و در اثر بروز عوارض و بیماری های جسمی یا روحی ناتوان می گردند. درعین حال در میان خانواده ها نیز کمتر کسی به علت گرفتاری های شخصی ‌‌و عدم تمکن مالی امکان نگه داری از این جوانان دیروزی را دارد، لذا یاری رسانـدن و مراقبت به ایشان روز به روز کم تر شده و کار را دشوارتر می سازد. در این اوقات شاید ضرورت ایجاب کند که افراد سال خورده به طور موقت یا دائم در مراکز مناسبی که به منظور نگه داری و مراقبت از آن ها تاسیس گشته اقامت نمایند ولی بعضی وقت ها نیز در خانه ماندن بهتر است. به طور کلی عواملی که سبب پیدایش آسایش گاه ها و ورود سالمندان به این مراکز گردیده را می توان ناشی از تغییرات و تحولات اقتصادی، نداشتن کار و سرمایه، عدم درآمد کافی، افزایش در هزینه های زندگی، عدم مسکن، دگرگونی فلسفی و فکری، نادیده گرفته شدن ارزش ها، تغییرات اجتماعی، روابط و معیارهای اخلاقی ناسالم، عدم احساس مسئولیت فرزندان، میل به آرامش و استقلال خانواده و ... دانست. با این اوصاف در بسیاری از مواقع پیرسالان جامعه به اجبار و با قدرت قهریه از خانه و کاشانه خود بیرون شده و در آسایش گاه ها مسکن می گزینند. در این مراکز هم افراد سالمند به دلیل داشتن یک زندگی ساده و یک نواخت خسته گردیده و وضع روحی نامناسبی پیدا می نمایند، هم چنین دوری از خانواده و فرزندان و احساس محرومیت های عاطفی ناشی از این مسئله و نیز مصاحبت با افرادی که هر کدام محرومیت ها و مشکلات خاص خود را دارند بر رنج و عذاب آنان می افزاید. این محرومیت ها را عدم نقش کافی در زندگی و اجتماع، احساس پوچی و سرخوردگی، نداشتن استقلال و مدیریت، افزایش وحشت ناشی از تنهایی، از هم گسیختن خانواده ها، در انزوا قرار داشتن و بسیاری از مسائل دیگر تشدید می نماید که در نتیجه فرد سالمند نسبت به این مراکز دید مثبتی نخواهد یافت و عموماً از بودن در آن جا نگران است. با این وجود برخی از سالمندان سال هاست که در چنین مراکزی زندگی می کنند ولی هنوز با آن جا خو نگرفته و منتظر روزی هستند تا از آن جا رهایی یابند. تصور آن ها نسبت به این مراکز منفی است و به این وضع معترض اند ولی صدای شان به جایی نمی رسد. در هر حال تا زمانی که وضعیت معیشت خانواده ها بر کار کردن هر دو نفر زن و مرد استوار باشد، حذف این آسایش گاه های ... امکان پذیر نمی باشد ولی با بالا بردن توان مالی خانواده ها، شاید آن ها بتوانند سالمندان خود را در خانه نگه داری کنند. متاسفانه در حدود ۴ تا ۶ درصد سال خوردگان، از نوعی بد رفتاری در خانه یا محل سکونت خویش رنج می برند. این نوع خشونت‌ها به منزله ی نقض حقوق بشر بوده و شامل آسیب های جسمی، جنسی، روانی، عاطفی، سوء استفاده های مالی و رها شدن آن ها در خیابان ها می گردد. بد رفتاری در مراکز مراقبتی نیز عامل دیگری است که می تواند شامل محدود کردن فیزیکی، از بین بردن عزت نفس، تغییر دادن عادات روزانه، مراقبت های ناکافی، تجویز نا متعادل دارو و عدم توجه عاطفی به آنان باشد. در برخی از این مراکز استاندارد‌های لازم برای مراقبت‌های بهداشتی و رفاهی رعایت نمی شود و کارکنان آن جا دارای حقوق و مزایای کافی نیستند تا بتوانند وظیفه ی خود را انجام دهند، پس سیاست گزاری در جهت منافع گروهی خواهد بود، نه در جهت رفاه سالمندان. درهر حال آن چه که مسلم به نظر می رسد وجود خانه و مسکن بهترین مکان برای گذران زندگی افراد سال خورده بوده تا آن ها بتوانند دوران پیری خود را در کانون گرم خانواده و اطرافیان خویش سپری نمایند. کسانی که عمر و جوانی شان را به پای مردم و این کشور ریخته اند سزاوار رسیدگی بیش تر از طرف مسئولان هستند لذا می بایست با افزایش حقوق بازنشستگی افراد بالای ۶۵ سال به آینده ی آنان کمک کرد.

منابع این نوشتار محفوظ است.