وکی استخوان (استئوپوروزیس) یا پوکی استخوان

بخش اول - وکی استخوان (استنوپوروزیس) چیست؟ 

همه ما با رسیدن به دوران سالمندی دچار محدودیت هایی می شویم که به خاطر افزایش سن می باشد ولی در این اثنا بیماری هایی گریبان گیر ما می شود که گریزی از آن ها نیست. از بیماری های رایج این زمان می توان به پوکی استخوان اشاره کرد که با درایت و تیزهوشی باید از بروز عوارض آن جلوگیری کرد. "پوکی استخوان" یا "استئوپوروزیس"*همان "بیماری خاموش" است که باعث کاهش تراکم بافت‌های استخوانی هم می گردد. در ایـن حالت، استخوان ها به راحتی و در اثر وزن خود انسان شکسته می شوند که این شکستگی‌ ها بیشتر در قسمت‌های مچ دست، ران و مهره‌ها می باشد؛ این شرایط به دلیل کم بود کلسیم در بدن رخ می دهد چرا که ماده اصلی استخوان سازی کلسیم است. ذخیره این ماده در بدن از قبل از تولد آغاز شده و تا سن ۳۰ سالگی ادامه می یابد ولی به تدریج و از سن ۴۰ سالگی توده ی استخوانی شروع به کاهش می کند، که این حالت در زنان یائسه به دلیل کاهش سطح استروژن سریع تر صورت می پذیرد. در این زمان زنان یک سوم توده استخوانی خود را طی ۵ یا ١٠ سال از دست می دهند و تخریب استخوانی آن ها بیش تر می‌شود. در واقع در پوکی استخوان بافت‌ها از لحاظ کمی تغییر یافته و دچار استئوپروزیس (کاهش توده ی استخوانی) می گردند، که این مسئله منجر به تهی شدن استخوان ها و کاهش قد و حتی شکستگی های دردناک می گردد. به عبارت دیگر پوکی‌ استخوان‌ به معنی کاهش‌ تراکم‌ و قدرت‌ طبیعی‌ استخوان هاست‌ که این عامل نیز با فعالیت کم بدنی و یا عدم مصرف غذاهای کلسیم دار تشدید می شود. متأسفانه افراد مبتلا به این بیماری از وجود آن بی اطلاعند و زمانی متوجه امر می گردند که دیگر کار از کار گذشته است و با یک حرکت یا ضربه کوچک نظیر سر خوردن، لغزیدن، پیچ خوردن پا، و یا برخورد شیء سخت با بدن دچار شکستگی استخوان خواهند شد. به همین دلیل هم بود که سازمان بهداشت جهانی استئوپورزیس (پوکی استخوان) را به هم راه سکته قلبی، سکته مغزی و سرطان به عنوان چهار بیماری تهدید کننده ی سلامت بشر اعلام نمود و شعار سال ۲۰۰۳ خود را به این مقوله اختصاص داد که: "برای استخوان خود خرج کنید تا دچار اولین شکستگی نشوید." این سازمان همچنین دهه اول قرن بیست و یکم را به نام "استخوان و مفاصل" و دهه "ریشه کنی و مبارزه با پوکی استخوان" نامید.

اما چه کسانی بیشتر دچار پوکی استخوان می شوند؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت که ٩ گروه بیشتر در معرض این تهدیدند.

۱. افراد مسن.

۲. زنان یائسه.

۳. کسانی که حرکت ورزشی و فعالیت بدنی کمی دارند.

۴. افرادی که در غذای روزانه خود لبنیات و مواد غذایی کلسیم دار استفاده نمی کنند.

۵. سیگاری ها.

۶. الکلی ها.

۷. زنانی که تعداد زایمان آن ها زیاد و با فاصله کمتر از ۳ سال باشد.

٨. افراد مبتلا به آرتروز التهابی (آرتروز رماتیسمی).

٩. افرادی که داروهای گلوکوکورتیکوئیدی مصرف می نمایند.

در هر حال پوکی استخوان به سختی تشخیص داده می شود و از اولین علامات آن، شکستگی ناخودآگاه استخوان هاست. پس باید پیش از ابتلا به این بیماری به فکر چاره بود.

*توضیح: کلمه استوپروزیس از ترکیب استئو به معنای استخوان و پروزیس به معنای اسفنج به وجود آمده و در لغت به معنی استخوان منفذ دار و حاوی سوارخ های متعدد و اسفنجی است.

منابع این نوشتار محفوظ است.