سالمندها - خاطره

نگاهی به وضعیت سالمندان - پزشکی سالمندان - داستانهای سالمندان - مدیر خانم بشیری

سالمندها - خاطره

نگاهی به وضعیت سالمندان - پزشکی سالمندان - داستانهای سالمندان - مدیر خانم بشیری

سالمندان باید چه نکاتی را در مورد تغذیه رعایت کنند؟

 

سالمندی، پدیده ای طبیعی و دورانی نو در زندگی است که اگر با آگاهی همراه شود، همان شیرینی قسمت های دیگر عمر را با خود به دنبال خواهد داشت. در واقع اتفاقی که دیر یا زود به سراغ مان می آید ولی آن چه اهمیت دارد حفظ سلامت جسمی و روحی در این سنین می باشد. تغییرات سالمندی تحت تأثیر حوادث زندگی، بیماری های ژنتیک، عوامل اجتماعی، اقتصادی و روش زندگی قرار می گیرد بنابراین سن فیزیو لوژیک، منعکس کننده وضعیت سلامت است و بهبود شیوه زندگی می تواند تضمین کننده سلامت افراد در سالمندی باشد. در این بین فاکتورهای شیوه زندگی که به نظر می رسد سن فیزیولوژیک را تحت تأثیر قرار می دهند عبارتند از کفایت و نظم خواب، مصرف متعادل غذا و تغذیه صحیح، سیگار، وزن بدن، ورزش و فعالیت بدنی.

عوامل جسمی، روانی و اجتماعی مختلفی در برآورد ِ طول عمر انسان مؤثرند که آگاهی از آن ها به افراد مسن کمک می کند تا از عمر طولانی تر و زندگی پر نشاط تری برخوردار شوند. بسیاری از سالمندان برخلاف دوران جوانی با عادت روزی ۳ نوبت غذای اصلی، فقط یک بار در روز از وعده غذای خود استفاده می کنند و تمام نوبت های غذایی شان را میان وعده تشکیل می دهد. محققان می گویند مصرف میان وعده برای سالمندان خوب است و می تواند کالری دریافتی آنان را به مقدار کافی تأمین کند. هم چنین توجه به تغذیه در این دوران به دلیل تغییر نیازهای تغذیه ای حائز اهمیت می باشد به طوری که رعایت اصول صحیح آن در سنین میان سالی و سالمندی سبب می شود فرد سال های عمر خود را با سلامت و نشاط بیشتری طی نماید و کم تر در معرض بیماری های شایع هم چون فشار خون بالا، چربی خون بالا، دیابت و پوکی استخوان قرار بگیرد. عادات غذایی مطلوب در پیش گیری از این بیماری ها مؤثر است در نتیجه سالمندانی که این اصول را به درستی رعایت می کنند کم تر با خطر ابتلا به انواع بیماری ها مواجه می شوند که این خود منجر به بهبود کیفیت زندگی آنان می گردد. از نکات قابل توجه آن که مصرف مرتب و روزانه ی صبحانه، استفاده حجم کمی از غذا در هر وعده، حفظ وزن بدن در یک میزان مشخص، بهره مندی روزانه از میوه و سبزی، مصرف کم تر چربی و روغن و مواد غذایی چرب، خودداری از به کارگیری نمک به مقدار زیاد و نیز عوامل ارثی و ژنتیکی، فعالیت بدنی منظم، اجتماعی بودن، معاشرت های دوستانه و مسا ئل اقتصادی در افزایش طول عمر انسان مؤثر می باشد.

برنامه ریزی غذایی سالمندان با توجه به شرایط خاص این دوره، با نوع تغذیه ی بزرگ سالان تفاوت هایی دارد و بدین منظور آگاهی از نیاز بدن به مواد مغذی (انرژی، پروتئین، قندها و مواد نشاسته ای، چربی، ویتامین ها، مواد معدنی و آب) ضروری است. با افزایش سن، نیاز بدن به انرژی به واسطه ی کم شدن فعالیت بدنی و بافت عضلانی، کاهش می یابد و بر این اساس به جهت جلوگیری از بالا رفتن وزن و مصرف غذاهای کم حجم و غنی از مواد مغذی، پرهیز از استفاده از مواد غذایی شیرین و چرب توصیه می شود چراکه داشتن وزن مناسب به حفظ فشار خون، قند خون و چربی خون در میزان طبیعی کمک می کند. عضلات، محل ذخیره ی پروتئین در بدن هستند و نظر به تحلیل آن ها در دوره سالمندی، نیاز جسم به پرو تئین افزایش می یابد. از سوی دیگر کمبود پروتئین منجر به آسیب رسانی به سیستم دفاعی بدن و ابتلا به بیماری می گردد و از سوی دیگر نیاز به پروتئین در هنگام ابتلا به بیماری و عفونت، اعمال جراحی و شکستگی های استخوانی نیز بیش تر است. انواع گوشت، لبنیات، تخم مرغ و حبوبات از منابع خوب پرو تئینی هستند و مصرف ماهی به میزان ۲ تا ۳ بار در هفته علاوه بر تأمین پروتئین با کیفیت خوب، خطر ابتلا به بیماری های قلبی و آلزایمر را هم کاهش می دهد.

سوخت و ساز مواد قندی و نشاسته ای با ازدیاد سن کاهش می یابد بنابراین توصیه می شود در دوران سالمندی از مواد قندی ساده مانند قند، شکر و نوشابه های شیرین کم تر و از مواد نشاسته ای مانند غلات، حبوبات و نان های تهیه شده از آردهای سبوس دار بیش تر استفاده کنید. ویتامین A برای بینایی، رشد و نگه داری بافت های مخاطی و فعالیت سیستم ایمنی بدن ضروری است و منابع غذایی غنی از این ویتامین شامل سبزی ها و میوه های زرد و نارنجی مانند هویج، انبه، هلو و سبزی های برگ سبز تیره مثل اسفناج می باشد. جالب آن که، اگرچه ویتامین A در دوران سالمندی به خوبی توسط دستگاه گوارش و کبد جذب و ذخیره می شود، اما استفاده از آن در بدن به کندی صورت می گیرد. با افزایش سن، میزان ویتامین D و دریافت آن در بدن سال خوردگان و حتی ساخت D در پوست آنان کم می شود و در نتیجه این افراد نسبت به جوانان بیش تر با خطر کمبود ویتامین D مواجه اند. منابع غنی از این ویتامین شامل زرده تخم مرغ، جگر و روغن کبد ماهی است. اما مهم ترین راه تأمین آن استفاده از نور مستقیم آفتاب می باشد (نه از پشت شیشه(. قرار گرفتن در معرض نور آفتاب در نواحی دست ها، بازوها و صورت به مدت ۵ تا ۱۵ دقیقه در روز حداقل ۲ تا ۳ بار در هفته سبب تولید کافی ویتامین D در پوست می گردد. برای پیش گیری از زخم های گوارشی در سالمندان باید از استعمال سیگار و ترکیبات اسیدی نظیر آبلیمو و سرکه در هنگام ناشتا پرهیز نمود.

در افراد مسن برای پیش گیری از بیماری های قلبی، پرهیز از مصرف دخانیات، مواد غذایی پرنمک، غذاهای سرخ شده، روغن های نباتی و حیوانی، کره، غذاهای کلسترول دار نظیر تخم مرغ، گوشت قرمز، کله پاچه، جگر، دل، قلوه، و به جای آن استفاده از میوه ها، سبزی ها، روغن های گیاهی، گوشت سفید مثل مرغ و ماهی، مغزدانه ها، شلغم و اسفناج توصیه می شود. در بین ماهی ها بهترین نوع آن برای این گروه، ماهی های روغنی نظیر حلوا، قباد، شیر، کیلکا و اوزون برون است. دیابت نوع ۲ نیز معمولاً در سنین بالای ۴۵ سال اتفاق می افتد که از دلایل بروز آن می توان به سابقه خانوادگی، مصرف داروهای شیمیایی، چاقی و کاهش فعالیت اشاره نمود. بیماران مبتلا به این نوع دیابت در فاز اول قرص و در صورت عدم کنترل قند خون باید از انسولین تزریقی استفاده کنند. از علائم اصلی این بیماری نوشیدن زیاد آب، پُرخوری، پُر ادراری، احساس ضعف و خستگی، تاری دید و عفونت های مختلف می باشد. یکی از راه های اصلی جلوگیری از دیابت در افراد سالمند کنترل وزن و کاهش دریافت غذاهای حاوی کربوهیدرات ساده نظیر نان لواش و باگت، برنج، سیب زمینی، ماکارونی، گندم، قند و شکر و مصرف بیش تر سبزی ها و نان سبوس دار و نیز محدود کردن استفاده از میوه های شیرین نظیر انگور، خربزه، هندوانه و توت است. در افراد سالمند مبتلا به دیابت، کاهش قند خون ناشی از مصرف دارو یا انسولین یکی از مشکلات رایج و خطرناک به شمار می رود که در صورت بروز شخص باید به سرعت، یک ماده قندی مصرف نماید.





منابع این نوشتار محفوظ است.

نظرات 0 + ارسال نظر
امکان ثبت نظر جدید برای این مطلب وجود ندارد.